Teken je gesprek over gedrag

Korstiaan Karels

Korstiaan Karels - Onderwijsadviseur

>> Teken je gesprek over gedrag direct bestellen.

Informatie

Prijs	24.50
Leeftijd	7+
Aantal spelers	1
Uitgever	Pica
Speelduur	Divers

Inhoud

Het boek Teken je gesprek over gedrag van Adinda de Vreede is een handleiding voor een interactieve visuele gespreksmethode. Het ondersteunt en visualiseert oplossingsgerichte werkwijzen. De methode is te gebruiken naast cognitieve gedragstherapieën zoals bijvoorbeeld Kids’ Skills of NLP.

Behalve Teken je gesprek over gedrag zijn er ook de boeken Teken je gesprek over faalangst en Teken je gesprek over werkhouding.

Beschrijving

De kracht van de methode is dat de tekening die je samen maakt een kernachtig, logisch en visueel overzicht biedt aan de probleemdrager. Tijdens het gesprek wordt alles wat besproken wordt getekend in een soort mindmap. De kleuren en lijnen die de verschillende elementen met elkaar verbinden, hebben betekenis. Dit zorgt ervoor dat een aanvankelijk complexe situatie voor de persoon in kwestie overzichtelijk en helder wordt. Oorzaak en gevolg, gevoelens, gedachten en feiten worden onderscheiden. De methode kan uitgebreid worden met een voor-en nadelenonderzoek of een gesprek over een ‘gedragserfenis’.

Bij het boek zijn een aantal downloads beschikbaar, zoals een gevoelenskaart, enkele voorbeeld mindmaps en een evaluatieformulier.

Doelgroep

De methode Teken je gesprek over gedrag kan ingezet worden in de begeleiding van kinderen, jongeren en volwassenen. Het boek kan nuttig zijn voor psychologen, orthopedagogen, leerlingbegeleiders, remedial teachers, coaches van volwassenen, jongeren en kinderen, en voor ouders van kinderen en jongeren.

Samenvatting

De opbouw van het boek is als volgt:

Inleiding
In de inleiding wordt aangegeven hoe Teken je gesprek te gebruiken is legt de auteur verantwoording af van de vooronderstellingen die ten grondslag liggen aan de methode. Ook wordt er inzicht gegeven in de methodes die de auteur geïnspireerd hebben zoals de ‘Rationeel Emotieve Therapie (RET), Neuro Linguistisch programmeren, de Option Methode van Bruce di Marcico en Kaufman en Kids’Skills van Furman.

1. De basishouding, benodigde kennis en vaardigheden van de begeleider
Dit hoofdstuk beschrijft de basishouding die een begeleider tijdens het gesprek dient aan te nemen. De begeleider stelt zich op als ontdekkingsreiziger. De vragen zijn open en neutraal. Zonder woorden in de mond te leggen, is men nieuwsgierig waar het moet en stil als het kan. Lui wordt genoemd als eigenschap om de ander zoveel mogelijk zelf te laten nadenken. De ander moet zich serieus genomen voelen. Zo ontstaat en warme sfeer, waarbij zoveel mogelijk gebruikt gemaakt wordt van het taalveld van het kind.
Heel concreet wordt beschreven welke vaardigheden voor de begeleider van belang zijn. Soms vertellen kinderen dingen die buiten het werkgebied van de begeleider liggen. Het is zaak dat je als begeleider dan de wegen weet naar juiste instanties of hulp.

2. Een gesprekstekening maken
Bij het maken van een gesprekstekening zijn een aantal zaken van belang: Houd het kort, maak niet te lange zinnen. Gebruik kleuren: rood voor ongewenst en niet helpend; oranje voor ‘beetje vervelend; groen voor prettig en gewenst; blauw voor neutraal en ‘actie’. Ook het gebruik van symbolen is verhelderend: Een ster-symbool voor gevoelens. Een denkwolkje voor gedachten, een spreekwolkje voor wat er gezegd is. En verder waar nodig emoticons of kreten met diverse kleuren. Feiten waar je niets aan kunt veranderen worden weergegeven in een rechthoek. De schaalvraag wordt getekend als een getallenlijn en een oorzaak-gevolg-relatie wordt door middel van pijlen duidelijk gemaakt.

3. Het eerste gesprek
In het eerste gesprek wordt vooral een analyse gemaakt in termen van ‘wat gaat goed’ en ‘wat gaat niet goed’. Dit wordt getekend in een spin-sjabloon

4. Inzoomen op het gedrag of de situatie
Vaak zal het kind verder willen met dat wat niet goed gaat. In eenzelfde spin-structuur ga je dit verder onderzoeken en geeft de onderlinge relaties aan tussen de verschillende verbanden.

5. Ketting van gebeurtenissen
Nu je de focus hebt op één gebeurtenis, ga je deze verder uitvragen en ontstaat er een tekening in de vorm van een ketting-reactie. De kleuren maken inzichtelijk op welk moment de situatie veranderde van positief naar negatief. De vormen maken duidelijk wat feiten en gebeurtenissen zijn waar je wel of geen invloed op hebt. Ook wordt helder wat er gedacht en gezegd is.

6. Reflectie
Doordat nu de gebeurtenis uiteengerafeld is en gevisualiseerd op papier, krijgt het kind de kans om hierop te reflecteren. De begeleider zelf onthoudt zich van een oordeel. Je geeft als het ware het kind een ‘tweede kans’. De begeleider kan nu ook de vraag stellen: ‘Wat had je anders kunnen doen?’
Wanneer het kind niet in staat is om alternatief gedrag te bedenken of te benoemen, dan kan de begeleider met een voorstel komen. Dit opent de weg naar de volgende stap: Je gaat het nieuwe positieve gedrag tekenen.

7. Bepalen van en onderhandelen over het nieuwe gedrag
Een manier om over het nieuwe gedrag te ‘onderhandelen’ is om op een vel papier twee versies naast elkaar te tekenen: het oude gedrag, met de voor- en nadelen en het nieuwe gedrag met de voor- en nadelen. De mindmaps op de website kunnen daarbij als inspiratiebron dienen.

8. Het nieuwe gedrag oefenen
Te grote, niet-realistische veranderingen zullen leiden tot mislukking. Dit is niet helpend voor het veranderingsproces. Je kunt beter kiezen voor kleine, haalbare stappen. Het gewenste gedrag en een concreet voornemen worden door het kind zelf beschreven/getekend. Er wordt en duidelijk en meetbaar doel geformuleerd.

9. De erfenis
Jongeren die bezig zijn met een gedragsverandering, krijgen bijna altijd te maken met een gedragserfenis. Met een ‘gedragserfenis’ bedoelt de auteur dat personen in de omgeving bepaald gedrag van de jongere verwachten. Deze verwachting is opgebouwd uit eerdere ervaringen. Dit hindert het oefenen van het nieuwe gedrag, maar de jongere die zich hiervan bewust is, kan daar rekening mee houden. Daarover gaat dit hoofdstuk. Ook hierbij wordt het oude en nieuwe gedragspatroon gevisualiseerd.

10. Het succes vieren
In een succesonderzoek wordt gekeken naar een situatie waarin iemand succes heeft geboekt. Je onderzoekt dit succes en bekijkt wat er allemaal goed is gegaan en hoe het kind dit voor elkaar heeft gekregen.

11. Evalueren
Dit hoofdstuk beschrijft de wijze van evalueren en biedt een format voor een evaluatieformulier.

12. Wat je zoal tegen kunt komen in begeleiding
Zestien oplossingen, overwegingen en aandachtspunten waar de begeleider tegenaan kan lopen worden hier behandeld. Het gaat om heel praktische dingen zoals ‘De zinnen in de ballonnetjes zijn te lang’, maar ook meer complexe: ‘Kun je accepteren dat je niet altijd precies achter de waarheid komt?’

13. Teken je gesprek in de praktijk
In het vervolg van het boek worden drie uitgewerkte casussen beschreven, met voorbeelden van tekeningen. De casussen geven een goed beeld van hoe de aanpak in de praktijk kan werken.

Voorbeeld gesprekstekening

Voorbeeld bladzijdes

Hieronder een voorbeeldbladzijde uit het boek:

Teken je gesprek over gedrag - Praktijkvoorbeeld

Beoordeling

Teken je gesprek over gedrag is een heel praktisch handboek dat begeleiders op weg helpt om gesprekken met kinderen, jongeren en volwassenen te visualiseren. Een begeleider met ervaring is in staat om met behulp van dit boek de werkwijze zich eigen te maken. Als je weinig ervaring hebt met gespreksvoering, dan is het ook mogelijk om een training te volgen. Het succes van de methodiek is voor een aanzienlijk deel afhankelijk van de houding en vaardigheden van de begeleider. Deze worden in dit boek wel adequaat beschreven, maar het lezen daarvan is uiteraard niet voldoende om dit zich eigen te maken. Dat vraagt oefening in de praktijk. Wie aan de slag gaat met deze methodiek, dient zich dat goed te realiseren.

De aanpak is heel goed geschikt voor kinderen en jongeren die ‘een vol hoofd’ hebben of moeite hebben met verwoorden van gevoelens. Ook is de aanpak bruikbaar in complexe situaties met veel relaties. Teken je gesprek over gedrag biedt een praktische methode om gesprekken te verhelderen.